Τα σημαντικά ευρήματα του πρώτου χρόνου της δεύτερης ανασκαφικής περιόδου παρουσιάστηκαν στη συνάντηση για το ανασκαφικό έργο σε Μακεδονία και Θράκη του ΑΠΘ.
Τα ευρήματα στην Χερσόνησο της Μολυβωτής κατά τον πρώτο χρόνο της δεύτερης περιόδου ανασκαφικής και επιφανειακής έρευνας, σύμφωνα με το πρόγραμμα συνεργασίας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης με την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, εκπροσωπούμενης από το Πανεπιστήμιο του Princeton, παρουσιάστηκαν την Πέμπτη 22 Απριλίου κατά την 33η Επιστημονική Συνάντηση που διοργάνωσε το ΑΠΘ με θέμα «Το Ανασκαφικό έργο στην Μακεδονία και στη Θράκη το 2019-20»
Η ανακοίνωση ήταν των αρχαιολόγων Δόμνας Τερζοπούλου, Nathan Arrington και Μαρίνας Τασακλάκη, με την τελευταία να κάνει και την παρουσίασή της στο συνέδριο, που φέτος πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά λόγω των περιορισμών του κορωνοϊού.
Αφού έκανε μια σύντομη αναφορά στα ευρήματα της πρώτης περιόδου, 2013-15, όταν και πραγματοποιήθηκε ανασκαφική έρευνα εντός της πόλης, όπου εντοπίστηκε η λεγόμενη οικία της Γοργούς, αλλά και επιφανειακή έρευνα στην περιοχή γύρω από την πόλη, η κ. Τασακλάκη αναφέρθηκε στη δεύτερη περίοδο διάρκειας 6 εβδομάδων που ξεκίνησε το 2019 (έχει μπει προς το παρόν σε παύση λόγω κορωνοϊού) και περιλάμβανε επιφανειακή και ανασκαφική έρευνα.
Η επιφανειακή έρευνα επικεντρώθηκε στη Χώρα, βόρεια και βορειανατολικά της πόλης, για να αναγνωριστούν πιθανά μοτίβα χρήσης γης και τεκμηρίωση της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής περιόδου στη ζώνη μεταξύ της ακτής και της Εγνατίας Οδού, και κατά πόσο η κατασκευή της τελευταίας επηρέασε την εξέλιξη της και τη χρήση της γης.
Συνολικά ερευνήθηκαν σε έκταση 8,39 τ. χλμ σε 487 ενότητες, καλύπτοντας το 24% της αδειοδοτημένης περιοχής, συλλέγοντας κεραμική και νομίσματα. Εντοπίστηκαν 7 θέσεις με αυξημένο αριθμό ευρημάτων, ενώ οι έρευνες θα συνεχιστούν και τις επόμενες περιόδους.
Αποκρυπτογραφώντας την οικία του Ερμή
Η ανασκαφική έρευνα επικεντρώθηκε στην διερεύνηση 12 τετραγώνων διαστάσεων 5×5 μέτρων, και στην αποκάλυψη των αρχιτεκτονικών λειψάνων της οικίας του Ερμή, που πήρε το όνομά της από ένα δακτυλιόλιθο με παράσταση Ερμή κερδώου των Ρωμαϊκών χρόνων.
Βρίσκεται στην ίδια οικοδομική νησίδα με την οικία της Γωργούς, με παρόμοια στρωματογραφία, και λόγω της χαμηλής επίχωσης, ήταν δυνατόν να αποκαλυφθεί η κάτοψή της οικίας στο σύνολό της, εντός της οικοδομικής περιόδου του 2019.
Είχε διαστάσεις 17,6 x 17,6 μέτρα, και εμφανίζει μια οικοδομική φάση. Στην βορειοανατολική γωνία του σπιτιού, βρισκόταν η παστάδα, και 4 μεγάλες βάσεις για την στήριξη των κιόνων, η στοά ήταν λιθόστρωτη, με μεγάλες πλάκες, και στη βορειοδυτική γωνία του σπιτιού βρισκόταν ο Ανδρώνας, ενώ στα ανατολικά της οικίας δεν βρέθηκαν αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, είτε γιατί ήταν αυλή, είτε επειδή καταστράφηκαν από την άρωση λόγω της χαμηλής επίστρωσης.
Η κ. Τασακλάκη αναφέρθηκε και στο κτίριο που εντοπίστηκε εκτός της πόλης με την γεωφυσική διασκόπηση, με ευρήματα από την Ελληνιστική περιοχή, που χρειάζεται όμως επιπλέον έρευνα για να διαπιστωθεί ο χαρακτήρας του.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε στο γεγονός ότι το 2019 χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η τεχνολογία σε μεγάλο βαθμό τόσο στην ανασκαφική όσο και στην επιφανειακή έρευνα. Όπως εξήγησε η αρχαιολόγος, οι εφαρμογές άλλαξαν τον τρόπο τεκμηρίωσης, γιατί μπορούν να επεξεργαστούν την στρωματογραφία σε πραγματικό χρόνο, τα ευρήματα, την διανομή των ευρημάτων οριζόντια και κάθετα στο χώρο, να έχουν στη διάθεσή τους άμεσα χάρτες διασποράς των ευρημάτων στο χώρο της επιλογής. Όσο για την επιφανειακή έρευνα, η επεξεργασία σε πραγματικό χρόνο επιτρέπει να μετατραπεί από εκτατική σε εντατική.
Γνωριμία ξανά με τις αρχαιολογικές θέσεις στην ορεινή Ροδόπη
Στην ημερίδα μίλησε και ο Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων κ. Διαμαντής Τριαντάφυλλος, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της νέας επιφανειακής έρευνας σε γνωστές αρχαιολογικές θέσεις της Ροδόπης, μαζί με τον αρχαιολόγο κ. Ματθαίο Κουτσουμανή, σε θέσεις τις οποίες είχε επισκεφτεί στην αρχή της καριέρας του στην ορεινή Ροδόπη.
Οι πρώτες επιφανειακές έρευνες στις ορεινές περιοχές της Ροδόπης ξεκίνησαν το 1971-73, από τον Νέστο μέχρι τον Έβρο, με στόχο τον εντοπισμό αρχαιολογικών θέσεων με κατάλοιπα και ευρήματα που θα μαρτυρούσαν την εγκατάσταση και την παρουσία των Αρχαίων Θρακών, σε θέσεις που είχαν μείνει αναλλοίωτες από ανθρώπινες δραστηριότητες. Τότε εντοπίστηκαν γύρω στις 80 θέσεις, οι περισσότερες των οποίων ανήκουν στην πρώιμη εποχή του Σιδήρου, 1050-650 π.Χ., με την έρευνα να προκαλεί το ενδιαφέρον και ξένων ερευνητών. Στους Αρχαίους Θράκες αποδόθηκαν οικισμοί, οχυρωματικοί περίβολοι, μεγαλιθικοί τάφοι, λαξευτοί τάφοι, χώροι ιερών με λαξευμένους βωμούς, κόγχες ηλιακούς δίσκους και κοιλότητες διαφόρων μεγεθών. Η επιφανειακή κεραμική και τα λιγοστά ευρήματα από τα ιερά, μαρτυρούν ηλιακή λατρεία, λατρεία του μυθικού βασιλιά Ρήσου και στα Ρωμαϊκά χρόνια λατρεία του Ήρωα Ιππέα.
Μετά από σχεδόν 50 χρόνια, με προτροπή της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης κ. Χρύσας Καραδήμα, αποφάσισαν μαζί με τον κ. Κουτσουμανή να επισκεφτούν ξανά πολλές από τις παλιές αρχαιολογικές θέσεις αυτές για να καταγράψουν νέα τυχόν αρχαιολογικά στοιχεία, και να αποτυπώσουν ψηφιακά πλέον τις θέσεις και το γύρω χώρο. Οι επισκέψεις αυτές, παρά τις δύσκολες αναβάσεις, τον γέμισαν χαρά και συγκίνηση γιατί του θύμισαν τα όνειρα που έκανε στην αρχή της καριέρας του στην υπηρεσία.
Έτσι παρουσίασε μια σειρά από θέσεις, πολλές από οχυρωματικές περιβόλους, μέχρι και τη Βυζαντινή εποχή, αλλά και αρκετά ιερά. Ανάμεσα στις περιοχές που επισκέφτηκαν ήταν η Σαρακηνή, η Βυρσίνη, η Μυρτίσκη, ο Κέχρος, στην περιοχή του οποίου υπάρχουν βράχοι με κοιλότητες που απεικονίζουν αστερισμούς, όπως και στην περιοχή της Πανδρόσου. Ιερό Ιππέα έχει εντοπιστεί στην Χαράδρα, ενώ πολλά ευρήματα υπάρχουν σε πολλές άλλες περιοχές της Ροδόπης.
